Trước hết chúng ta phải hiểu mô hình Ponzi là gì ?
Mô hình Ponzi là là trò vay tiền của người này để trả nợ người khác . Kẻ đi vay đưa ra cam kết trả lợi tức cao cho người cho vay và quảng cáo với họ về những tấm gương đã từng nhận được lợi tức cao trước đây để hấp dẫn người cho vay. Người cho vay bị hấp dẫn bởi lợi tức cao lại thậm chí giới thiệu những người cho vay mới hơn. Bằng hình thức này, kẻ đi vay càng ngày càng vay được những khoản tiền lớn hơn từ nhiều người cho vay mới hơn.
Charles ponzi là người đầu tiên ứng dụng thành công nhất mô hình này .

- Năm 1920 Charles ponzi kêu gọi nhà đầu tư cho vay mượn và cam kết trả lãi suất lên tới 50% trong vòng 45 ngày . Sau 90 ngày được hoàn vốn . Để đầu tư tem phiếu IRC . Nhà đầu tư khi mời được bạn bè vào công ty sẽ được trích hoa hồng 10%.
- Sau gần 1 năm, ponzi bị các nhà báo Boston Post lật mặt . Không có hoạt động kinh doanh . Tiền lãi trả cho nhà đầu tư cũ thực ra là tiền của nhà đầu tư mới.
Hậu quả :
-Tổng tiền ponzi lừa nhà đầu tư khoảng 20 triệu dollar vào năm 1920 , tức khoảng 230 triệu đô nếu tính theo giá hiện tại
- Làm 6 ngân hàng và quỹ đầu tư sụp đổ ,nhà đầu tư chỉ nhận lại khoảng chưa đến 30% số tiền đã đầu tư ,nhiều người tan nhà nát cửa .
Còn ổng thì được mặc áo juventus 5 năm .(bạn có thể mua cuốn hồi ký Sự trỗi dậy của siêu lừa Ponzi để đọc thêm .)

Lending – hình thức biến tướng mới của ponzi .
Khi một nhà đầu tư mới muốn lending thông thường phải trải qua 3 bước :

Bước 1: dùng tiền mặt mua bitcoin(BTC) hoặc ethereum (ETH) nạp vào sàn lending để mua đồng coin lending do sàn lending phát hành .
Tại sao lại là BTC hoặc ETH mà không phải là các đồng coin khác ?
Vì BTC và ETH là 2 đồng coin rất phổ biến, có vốn hóa thị trường lớn nhất, tính thanh khoản cao và tăng giá rất mạnh .
Tháng 1/2017 1 ETH = 10$ , 1 BTC = 1000$ .
Tính đến tháng 12 /2017 1 ETH = 750$ ,1 BTC = 15000$ .

Bước 2: Bạn nhận được một lượng coin tương ứng sau khi dùng BTC hoặc ETH để mua . Lúc này bạn có 2 lựa chọn :
+ Lending nhận lãi hàng ngày (trung bình 30-50% / tháng). Tùy theo cơ chế vận hành mỗi sàn mà tỉ lệ sẽ khác nhau .
+ Giữ đồng coin chờ tăng giá rồi bán chốt lời .

Bước 3: Nếu bạn muốn lending , số đồng coin bạn vừa mua sẽ được quy đổi ra dollar(USD) , bạn sẽ nhận lãi theo ngày hoặc theo tuần dựa trên lượng USD mà bạn lending . Và sau 1 khoảng thời gian bạn sẽ được hoàn vốn .
Thời gian hoàn vốn nhanh hay chậm phụ thuộc vào lượng USD mà bạn quy đổi và chính sách , cơ chế của mỗi sàn .

Câu hỏi đặt ra rất đơn giản :
Các sàn lending lấy tiền đâu để trả cho nhà đầu tư tận 30- 50% trong 1 tháng trong khi không tạo ra của cải vật chất hay giá trị cho cộng đồng ?
( ngân hàng chỉ có vài % một năm) .

1.Đó là sự chênh lệch tỉ giá
Về dài hạn BTC và ETH luôn tăng giá.

+ Ngày 01/10/2017 bạn bỏ ra 1 BTC (4300$) để mua 4300 đồng coin lending với giá 1$ /1 đồng .
Sau đó bạn cho lending 4300 đồng coin này . Số đồng này được quy sang USD , và bạn nhận lãi trên số USD quy đổi .

+ Ngày 01/11/2017 giá BTC tăng từ 4300$ lên 6400$ .
Bạn nhận lãi tháng đầu tiên 4300 x 40% = 1700 $ .
Nếu bạn vẫn giữ 1 BTC từ tháng 10 đến tháng 11 thì số tiền bạn nhận được là 2100$ chứ không phải là 1700$ . Tính ra lỗ mất 400$ .

+ Ngày 01/12/2017 giá BTC tăng từ 6400$ lên 10000$.
Bạn tiếp tục nhận lãi 1700$ .
Tổng kết :
- Nếu bạn lending 4300$ sau 2 tháng bạn nhận được 1700 x 2 = 3400$
-Nếu bạn giữ BTC từ tháng 10 đến tháng 12 bạn bán thì bạn nhận được :
10000 – 4300 = 5700$

Lãi bạn nhận được hàng ngày được lấy ra từ lợi nhuận tăng trưởng của BTC mà đúng ra nó là của bạn .

2 . Tiền của nhà đầu tư vào sau trả cho nhà đầu tư vào trước .
Nếu chỉ dựa vào dòng tiền tăng giá của BTC và ETH thì chưa đủ để trả lãi hàng tháng cho nhà đâu tư . Mà phải thêm 1 dòng tiền nữa đó là tiền của người đầu tư sau trả cho người đầu tư trước .
Tôi lấy ví dụ đơn giản để chứng minh cho bạn thấy :
Giả sử :
Sàn lending chỉ dùng lợi nhuận tăng giá của BTC để trả cho nhà đầu tư thì trung bình mỗi tháng BTC phải tăng ít nhất 30 - 50% thì mới đủ để trả lãi cho nhà đầu tư .
Tháng 1 :BTC giá 1000$ thì sang tháng 2 BTC phải tăng lên ít nhất 1500$ để sàn trích ra 500$ trả lãi cho nhà đầu tư .
Từ tháng 2 sang tháng 3: BTC phải tăng từ 1500$ lên 2250$ .
Từ tháng 3 sang tháng 4 : BTC tăng tiếp 50% từ 2250$ lên 3375$
Cứ tiếp tục như vậy qua các tháng thì tốt quá còn gì.
Đó là viễn cảnh rất tươi đẹp . Nhưng thực tế nó phũ phàng hơn rất nhiều .
Thực tế :
01/01/2017: giá BTC khoảng 1000$
01/02/2017: giá BTC cũng khoảng 1000$
01/03/2017: giá BTC khoảng 1200$
01/04/2017: giá BTC khoảng 1100$
01/05/2017: giá BTC khoảng 1400$

Trong khoảng thời gian này BitConnect( BitConnect – BCC là người đi tiên phong và thành công nhất trong mô hình lending) lấy tiền đâu để trả cho nhà đầu tư
Câu hỏi này chắc các bạn đã có câu trả lời .

2 dòng tiền :
+ Dòng tiền thứ nhất tạo ra do sự tăng giá của BTC và ETH
+ Dòng tiền thứ 2 do nhà đầu tư mới đổ vào .

2 dòng tiền đổ vào nên các dự án lending bây giờ sống khá lâu. Nhưng sớm hay muộn rồi sẽ chết .Chỉ những người vào sau là thiệt nhất .

Còn thêm 1 dòng tiền nữa , dòng tiền này tạo ra do sự biến động của sàn giao dịch (cái này mình chưa chắc lắm , nói để mọi người tham khảo )
Các sàn lending toàn là sàn nội bộ , nên chủ sàn sẽ chi phối toàn bộ giá cả .
Vol giao dịch các sàn lúc nào cũng ổn định .
Thỉnh thoảng sàn gom coin lại đẩy giá lên cao , các tráng sĩ trading thấy tăng giá tưởng ngon ăn nhảy vào ôm . Sau đó bùm 1 cái , nhà cái xả đập , giá lại down xuống tận đáy sông. Mất mấy ngày hay mới tuần mới ngoi lên được. Mấy tráng sĩ trading không giữ nổi kiên nhẫn để hold đợi giá cao hoặc sợ sàn sập thì bán luôn lúc giá giảm . Thế là mua đỉnh bán đáy .
Dòng tiền thứ 3 đến từ những trade không đủ bình tĩnh .