(https://hakresearch.com/wp-content/uploads/2023/12/BitcoinL2-768x432.png)
Bitcoin Layer 2 là gì? Bitcoin Layer 2 là những Blockchain nền tảng được xây dựng trên mạng lưới Bitcoin để giải quyết về vấn đề Smart Contract. Hiện nay, các dự án trong mảng này đã và đang được quan tâm bởi nhiều quỹ đầu tư lớn.
Vậy Bitcoin Layer 2 có điều gì hay ho thì mọi người cùng mình tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Tổng Quan Về Bitcoin Layer 2
Bối cảnh ra đời của các Bitcoin Layer 2
Bitcoin nổi tiếng là một Blockchain với tính bảo mật và phi tập trung số một trong thị trường Crypto. Tuy nhiên, mạng lưới Bitcoin chỉ có thể giải quyết được các vấn đề liên quan đến chuyển tiền mà không thể làm gì khác điều này làm cho tính bảo mật và phi tập trung đến từ một lượng lớn thợ đào trở nên dư thừa.
Nhìn sang một trong những đối thủ được mệnh danh là Blockchain 2.0 với việc tích hợp Smart Contract từ đó tạo nên một thế giới sôi động, đa dạng với DeFi, NFT, GameFi, SocialFi,... thì rõ ràng đội ngũ ủng hộ Bitcoin cũng rất mong muốn Bitcoin cũng có một hệ sinh thái đa dạng tương tự.
Bitcoin Layer 2 là gì?
Bitcoin Layer 2 là một Blockchain nền tảng được xây dựng dựa trên mạng lưới Bitcoin bằng cách sử dụng nhiều công nghệ khác nhau để có thể xác thực, đồng thuận các giao dịch bởi các thợ đào trên mạng lưới từ đó thừa hưởng được tính bảo mật và phi tập trung từ mạng lưới Bitcoin. Điều này tương đồng với các giải pháp Layer 2 trên Ethereum như Rollup, Plasma, State Channel, Validium,... Sự khác biệt ở đây là nếu như các nền tảng Layer 2 trên Ethereum tập trung giải quyết bài toán về mở rộng thì các Layer 2 trên Bitcoin giải quyết hai bài toán về Smart Contract và khả năng mở rộng.
(https://hakresearch.com/wp-content/uploads/2023/12/Bitcoin_Layers_zknnrb-1024x573.jpg)
Chính vì việc các Layer 2 trên mạng lưới Bitcoin hỗ trợ hợp đồng thông minh từ đó nó cũng tạo ra một hệ sinh thái tương tự với Ethereum, Solana, Arbitrum, Optimism,...
Một trong những giải pháp Bitcoin Layer 2 đầu tiên chính là Lightning Network là một giải pháp Layer 2 được phát triển để giải quyết vấn đề mở rộng của Bitcoin. Mục tiêu của Lightning Network bao gồm:
- Tăng Tốc Độ Giao Dịch: Lightning Network cho phép thực hiện giao dịch gần như tức thì, không cần chờ xác nhận từ blockchain.
- Giảm Phí Giao Dịch: Do giao dịch không cần xác nhận trên blockchain chính, phí giao dịch trở nên rất thấp, thậm chí với các giao dịch nhỏ.
Cơ chế hoạt động của Lightning Network cũng tương đối đơn giản như:
- Kênh Thanh Toán: Người dùng mở một kênh thanh toán với một người dùng khác bằng cách gửi Bitcoin vào một địa chỉ ví đặc biệt. Khi kênh này mở, họ có thể thực hiện số lượng không giới hạn giao dịch nhanh chóng và hiệu quả.
- Giao Dịch Ngoài Chuỗi: Các giao dịch được thực hiện ngoài chuỗi Blockchain chính của Bitcoin. Chúng chỉ được ghi lại trên Blockchain khi kênh thanh toán đóng lại.
Phân loại Bitcoin Layer 2
Rõ ràng chúng ta có thể chia Bitcoin Layer 2 ra làm hai loại:
- Các giải pháp Layer 2 tập trung vào khả năng mở rộng.
- Các giải pháp Layer 2 tập trung vào khả năng hỗ trợ các loại hợp đồng thông minh.
Bên cạnh Bitcoin Layer 2, thì trong thời gian gần đây với bản cập nhật Taproot thì mạng lưới Bitcoin đã tạo ra một xu hướng hoàn toàn mới đó chính là Bitcoin Ordinals (tạm hiểu là NFT trên mạng lưới Bitcoin), sự khác biệt ở đây là nếu như NFT trên Ethereum chỉ có một phần là on-chain thì Bitcoin Ordinals là 100% on-chain. Làn sóng này đã di chuyển tới nhiều Blockchain nền tảng khác nhau dưới cái tên Inscription.
Trong năm 2023, đã có rất nhiều đột phá xung quanh mạng lưới Bitcoin khi mà Bitcoin Ordinals lần đầu xuất hiện và gây bão từ đó làm xu hướng Bitcoin Layer 2 trở nên nóng hổi trở lại.
Một số những thách thức của Bitcoin Layer 2
Một số những thách thức lớn trong việc phát triển và phổ biến Bitcoin Layer 2 bao gồm:
- Các giải pháp Layer 2 thường đòi hỏi hiểu biết kỹ thuật cao hơn so với việc sử dụng Bitcoin trên Layer 1. Điều này có thể làm giảm khả năng tiếp cận đối với người dùng mới.
- Trong các hệ thống như Lightning Network, kênh thanh toán có thể chứa rủi ro bảo mật, đặc biệt nếu một trong các bên không giám sát kênh một cách thường xuyên.
- Một số giải pháp Layer 2 có nguy cơ tạo ra sự tập trung hóa, điều này có thể dẫn đến điểm nghẽn và tăng rủi ro bảo mật.
- Các cập nhật trên Bitcoin Core có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các giải pháp Layer 2, yêu cầu tính linh hoạt và khả năng thích ứng cao.
Tổng Hợp Các Dự Án Bitcoin Layer 2 Nổi Bật
Stacks - Một trong những Bitcoin Layer 2 đầu tiên
Stacks là một nền tảng Bitcoin Layer 2 đáng chú ý trên hệ sinh thái Bitcoin. Stacks được thiết kế để mở rộng khả năng của Bitcoin bằng cách mang đến các hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung (DApps) thông qua một lớp Blockchain riêng biệt. Mục tiêu của Stacks là tận dụng sự bảo mật và sự ổn định của Bitcoin, đồng thời cung cấp một nền tảng mạnh mẽ cho việc xây dựng các ứng dụng phức tạp.
Điểm đặc biệt của Stacks đó chính là cơ chế đồng thuận Proof of Transfer (PoX). Trong PoX, miner sử dụng Bitcoin để tham gia vào quá trình mining trên mạng Stacks. Họ "chuyển" Bitcoin của họ (đây là phần "Transfer" trong tên gọi PoX) như một phần của quá trình mining, thay vì sử dụng sức mạnh tính toán như trong PoW.
Ngoài ra, các giao dịch quan trọng và trạng thái của Stacks được ghi lại trên Blockchain của Bitcoin thông qua các giao dịch đặc biệt. Điều này cung cấp một cấp độ bảo mật và xác thực bổ sung cho mạng Stacks. Cơ chế này của Stacks có nhiều nét giống với giải pháp Rollup trên Ethereum khi mà dữ liệu sẽ được đồng thuận và lưu trữ trên Layer 1.
Một số sự khác biệt của Stacks bao gồm:
- Ngôn ngữ Clarity sẽ là ngôn ngữ chủ đạo để xây dựng các Dapp trên hệ sinh thái Stacks.
Rootstock
Rootstock (RSK) là một nền tảng Bitcoin Layer 2 đáng chú ý. Rootstock được thiết kế để mở rộng chức năng của Bitcoin bằng cách thêm khả năng hỗ trợ hợp đồng thông minh và các ứng dụng phi tập trung (DApps). Rootstock cũng thừa hiểu khả năng bảo mật và phi tập trung đến từ mạng lưới Bitcoin khi sử dụng cơ chế đồng thuận hỗn hợp là Merge - Mining.
Về bản chất Rootstock là một Sidechain của mạng lưới Bitcoin.
Một số những đặc điểm nổi bật của Rootstock có thể kể đến như:
- Rootstock hoạt động như một sidechain của Bitcoin và Rootstock sử dụng cơ chế "2-way peg" (2WP) để cho phép di chuyển Bitcoin giữa hai chuỗi một cách an toàn. Điều này cho phép người dùng gửi Bitcoin từ Blockchain chính sang RSK và ngược lại.
- RSK tương thích với Máy Ảo Ethereum (EVM), cho phép các nhà phát triển sử dụng các công cụ và ngôn ngữ lập trình giống như khi xây dựng trên Ethereum.
- RSK sử dụng cơ chế đồng thuận hỗn hợp, kết hợp Proof of Work (PoW) của Bitcoin và cơ chế đồng thuận của chính nó. Điều này cho phép các miner của Bitcoin "merge-mine" RSK, tăng cường bảo mật cho cả hai mạng.
Tuy nhiên, Rootstock vẫn tồn tại một số những nhược điểm nhất định như:
- Mặc dù RSK mở rộng chức năng của Bitcoin, hệ sinh thái của nó vẫn chưa phong phú bằng Ethereum.
- Nhận thức, mức độ hiểu biết của người dùng về Rootstock vẫn là một trong những thách thức lớn của dự án về mặt dài hạn.
- Rootstock chưa có nhiều chiến lược để thu hút người dùng, nhà phát triển tới hệ sinh thái của mình.
Babylon
Babylon cũng là một giải pháp Layer 2 trên mạng lưới Bitcoin. Tuy nhiên, nó có một số cách tiếp cận khá khác biệt so với những người đồng nghiệp của mình. Đầu tiên, Babylon cho phép người dùng có thể stake BTC trực tiếp trên mạng lưới Bitcoin vào nền tảng Babylon. Người dùng có thể stake đơn thuần để lấy lợi nhuận nhưng có thể stake để trở thành Validator trên mạng lưới.
Tiếp theo, Babylon đưa ra khái niệm mới có tên là Bitcoin Timestamping nhằm giải quyết bài toán về bảo mật cho mạng lưới. Bitcoin Timestamping ra đời để giải quyết các vấn đề xoay quanh các Node Operator độc hại nhằm tránh Hard Fork mạng lưới.
Hiện tại, Babylon vẫn trong giai đoạn đầu của quá trình xây dựng và phát triển.
Tổng Kết
Bitcoin Layer 2 vẫn đang trong những giai đoạn nghiên cứu, thử nghiệm và phát triển, chắc chắn sẽ cần rất nhiều thời gian để các nền tảng này hoàn thiện bản thân. Mong rằng qua bài viết này mọi người có thể hiểu thêm về Bitcoin Layer 2 là gì?
Nguồn: hakresearch - Bitcoin Layer 2 Là Gì? Tất Tần Tật Về Các Dự Án Bitcoin Layer 2 Nổi Bật Hiện Nay
Nhiều dự án BTC L2 quá mà em không tìm hiểu, chỉ biết Lightning Network đã đủ nhanh và rẻ để áp dụng rộng rãi, lại không cần đến token riêng. Những dự án khác đều có token riêng nhưng không thực sự nổi bật, nếu không có inscription thì chưa chắc đã được chú ý về khả năng mở rộng hỗ trợ cho mạng chính của Bitcoin. Nếu inscription trên Bitcoin trở thành trend mùa tới, có lẽ những dự án L2 trên Bitcoin sẽ được đầu tư và phát triển mạnh.
Trong nhóm này có Lightning Network là nổi tiếng nhất vì được áp dụng rộng rãi, có thể đạt cả tỷ tps và được sử dụng cho thanh toán ở El Salvador. Ngoài ra mình chỉ biết Stack với STX token triển khai hợp đồng thông minh tương tác với mạng lưới Bitcoin.
Nhờ sự ra mắt của Inscription mà giá STX token cũng hồi phục cực mạnh trong năm qua.
(https://www.tradingview.com/x/PVnnDwbm/)