Bản thân tôi sẽ tiếp tục ưu tiên sử dụng Layer-2 trong khi chờ đợi những giải pháp mở rộng mới cho Ethereum Layer-1 trong tương lai.Mình cũng nghĩ rằng động lực tăng giá từ DenCun đã được hấp thu vào đường giá từ nhiều tháng qua, đưa ETH lên vùng $4K và ổn định ở đó. Những token như ARB và OP cũng đã tăng giá rất tốt, chúng cần được tái tích lũy để sẵn sàng cho bullrun.
Tôi muốn biết quan điểm của bạn về Ethereum Layer-2:
- Bạn có đang sử dụng Ethereum Layer-2? Which?
- Bạn có tin tưởng vào những giải pháp Ethereum Layer-2?
- Bạn có chọn đầu tư vào native tokens Layer-2 như ARB và OP thay vì ETH?
Phí giao dịch trên Ethereum Layer-1 vẫn rất đắt, gấp khoảng 1000 lần so với phí giao dịch trên Layer-2 [3]. Điều này có nghĩa là người dùng vẫn đang sử dụng Ethereum một cách tích cực thay vì chuyển sang trải nghiệm Layer-2. Dữ liệu trên Coinmarketcap cho thấy trong 24h qua, khối lượng giao dịch trên Ethereum là 3.25B USD, trên Arbitrum là 1.1B USD, trên Optimism là 128M USD, trên Base là 155M USD [4]. Điều này chứng tỏ người dùng vẫn tiếp tục tin tưởng và lựa chọn giao dịch trên Ethereum thay vì đến với Layer-2 solutions. Phí giao dịch thấp không phải là ưu tiên hàng đầu của người dùng và nhà đầu tư, bởi mọi người đến với thị trường để tìm kiếm cơ hội và lợi nhuận chứ không phải chỉ để tiết kiệm phí giao dịch.Tương tự như với mạng lưới Bitcoin: đa số vẫn thích di chuyển BTC trên mạng chính chứ không muốn sử dụng tầng 2 như Stack hoặc RootStock đâu, họ tin tưởng vào Bitcoin chứ không phải mấy giải pháp khác. Em nghĩ Ethereum cũng được ưu tiên như thế: những người dùng có vốn lớn sẽ chỉ thích sử dụng Ethereum và sẵn sàng trả phí cao để có được sự an toàn tối đa thay vì mạo hiểm một chút với tầng 2.
Tương tự như với mạng lưới Bitcoin: đa số vẫn thích di chuyển BTC trên mạng chính chứ không muốn sử dụng tầng 2 như Stack hoặc RootStock đâu, họ tin tưởng vào Bitcoin chứ không phải mấy giải pháp khác. Em nghĩ Ethereum cũng được ưu tiên như thế: những người dùng có vốn lớn sẽ chỉ thích sử dụng Ethereum và sẵn sàng trả phí cao để có được sự an toàn tối đa thay vì mạo hiểm một chút với tầng 2.Mọi sự thay đổi đều cần có thời gian và thử nghiệm, Layer-2 trên Ethereum và Bitcoin cũng thế, cần nhiều năm để những dự án này chứng minh được giá trị và có được sự tin tưởng của người dùng. Ethereum Foundation cũng hỗ trợ phát triển những giải pháp này, DenCun tập trung vào Layer-2 cho thấy đây là hướng đi đúng, đủ để Ethereum từ bỏ sharding là kế hoạch từng được đưa ra nhiều năm trước.
Giải pháp tầng 2 được giới thiệu mạnh mẽ từ đầu năm 2023 nhưng khối lượng giao dịch của chúng chưa thể bằng được khối lượng trên tầng 1 Ethereum. Chúng cần thêm thời gian để chứng minh được giá trị và thuyết phục người dùng chuyển sang trải nghiệm và sử dụng.
Tương tự như với mạng lưới Bitcoin: đa số vẫn thích di chuyển BTC trên mạng chính chứ không muốn sử dụng tầng 2 như Stack hoặc RootStock đâu, họ tin tưởng vào Bitcoin chứ không phải mấy giải pháp khác. Em nghĩ Ethereum cũng được ưu tiên như thế: những người dùng có vốn lớn sẽ chỉ thích sử dụng Ethereum và sẵn sàng trả phí cao để có được sự an toàn tối đa thay vì mạo hiểm một chút với tầng 2.Nếu tiềm năng của tầng 2 tốt hơn hẳn tầng 1 khi xét về tốc độ + phí giao dịch như hiện tại thì người dùng sẽ chọn dùng tầng 2 đó bác, không có lý do gì phải chuyển/swap trên tầng 1 Ethereum để trả hàng chục USD tiền phí. Ví dụ bác chuyển ETH trên mạng Optimism thì chỉ tốn vài cent mà thôi, khi swap cũng rẻ và tiện lợi hơn rất rất nhiều...
Giải pháp tầng 2 được giới thiệu mạnh mẽ từ đầu năm 2023 nhưng khối lượng giao dịch của chúng chưa thể bằng được khối lượng trên tầng 1 Ethereum. Chúng cần thêm thời gian để chứng minh được giá trị và thuyết phục người dùng chuyển sang trải nghiệm và sử dụng.
Nếu tiềm năng của tầng 2 tốt hơn hẳn tầng 1 khi xét về tốc độ + phí giao dịch như hiện tại thì người dùng sẽ chọn dùng tầng 2 đó bác, không có lý do gì phải chuyển/swap trên tầng 1 Ethereum để trả hàng chục USD tiền phí. Ví dụ bác chuyển ETH trên mạng Optimism thì chỉ tốn vài cent mà thôi, khi swap cũng rẻ và tiện lợi hơn rất rất nhiều...Mỗi người dùng lại có nhu cầu khác nhau, chúng ta có thể rời tầng 1 đến tầng 2, cho phép tầng 1 bớt bận rộn hơn, phí rẻ hơn cũng là điều tốt. Hiện tại khó mà có lý do để trở lại tầng 1 nếu như token đó được hỗ trợ ở cả 2 tầng, ví dụ như swap token với ETH ở Op rõ ràng là rẻ và nhanh hơn đáng kể so với tầng 1, khi cần có thể gửi ETH trên Op đến CEX để bán với cùng giá trên thị trường, thực sự là thuận tiện hơn.
Em nghĩ chỉ có những tổ chức lớn hoặc người dùng với số tiền lớn mới thực sự quan tâm đến vấn để an toàn của mạng lưới thì sẽ tiếp tục sử dụng tầng 1 để tránh mọi rủi ro dù là nhỏ nhất. Trong tương lai thì Ethereum tầng 1 có lẽ chỉ phục vụ cho những mục đích kiểu này và lưu trữ dữ liệu mà tầng 2 gửi lên.
Mỗi người dùng lại có nhu cầu khác nhau, chúng ta có thể rời tầng 1 đến tầng 2, cho phép tầng 1 bớt bận rộn hơn, phí rẻ hơn cũng là điều tốt. Hiện tại khó mà có lý do để trở lại tầng 1 nếu như token đó được hỗ trợ ở cả 2 tầng, ví dụ như swap token với ETH ở Op rõ ràng là rẻ và nhanh hơn đáng kể so với tầng 1, khi cần có thể gửi ETH trên Op đến CEX để bán với cùng giá trên thị trường, thực sự là thuận tiện hơn.Hiện tại chúng ta chỉ có thể tạm thời kết luận rằng L1 vẫn đang thu hút được sự chú ý hơn L2 vì ETH đã có spot ETF còn những L2 khác thì vẫn chưa. Sự phát triển của L1 cũng là điều kiện tiên quyết để L2 có thêm người dùng và tăng trưởng. Về bản chất, nhà đầu tư tham gia thị trường không phải để tiết kiệm phí giao dịch mà là để có được lợi nhuận, họ sẵn sàng trả phí cao hơn, chờ đợi lâu hơn để có được token mà họ tin tưởng và nghĩ rằng giá sẽ tăng lên mạnh mẽ trong tương lai đi kèm với lợi nhuận hơn. L1 là ETH sẽ luôn là lựa chọn hàng đầu, an toàn và phù hợp nhất đối với đa số nhà đầu tư trong thị trường này.
Nhà đầu tư thông thường chỉ chú ý đến lợi nhuận và giảm phí giao dịch, họ nhất định sẽ chọn tầng 2 và chẳng bao giờ muốn đụng đến tầng 1 nữa. Dần dần, tầng 1 sẽ bị chiếm lĩnh bởi những giao dịch cuộn từ tầng 2 và giao dịch phát sinh bởi những cá voi lớn.
Mỗi người dùng lại có nhu cầu khác nhau, chúng ta có thể rời tầng 1 đến tầng 2, cho phép tầng 1 bớt bận rộn hơn, phí rẻ hơn cũng là điều tốt. Hiện tại khó mà có lý do để trở lại tầng 1 nếu như token đó được hỗ trợ ở cả 2 tầng, ví dụ như swap token với ETH ở Op rõ ràng là rẻ và nhanh hơn đáng kể so với tầng 1, khi cần có thể gửi ETH trên Op đến CEX để bán với cùng giá trên thị trường, thực sự là thuận tiện hơn.Hiện tại chúng ta đang thấy Ethereum trở nên nhộn nhịp trở lại với nhiều giao dịch của người dùng và nhà đầu tư nhỏ lẻ chứ không hẳn từ những tổ chức đầu tư lớn với mục đích token hóa hoặc di chuyển tài sản giá trị lớn. Điều đó cho thấy Ethereum vẫn còn hấp dẫn đối với nhà đầu tư crypto không kém những chu trình trước.
Nhà đầu tư thông thường chỉ chú ý đến lợi nhuận và giảm phí giao dịch, họ nhất định sẽ chọn tầng 2 và chẳng bao giờ muốn đụng đến tầng 1 nữa. Dần dần, tầng 1 sẽ bị chiếm lĩnh bởi những giao dịch cuộn từ tầng 2 và giao dịch phát sinh bởi những cá voi lớn.
Hiện tại chúng ta đang thấy Ethereum trở nên nhộn nhịp trở lại với nhiều giao dịch của người dùng và nhà đầu tư nhỏ lẻ chứ không hẳn từ những tổ chức đầu tư lớn với mục đích token hóa hoặc di chuyển tài sản giá trị lớn. Điều đó cho thấy Ethereum vẫn còn hấp dẫn đối với nhà đầu tư crypto không kém những chu trình trước.Ether vẫn là tượng đài khổng lồ trong thị trường này, mùa nước Polygon rất thành công nhưng Ether vẫn bị tắc nghẽn và giá vẫn tăng lên cao cỡ 5K USD, thực sự ấn tượng cho một dự án cũ kỹ và ít được nâng cấp. Em hiểu được tâm lý chọn dự án an toàn để đầu tư, nó là cơ sở để nhà đầu tư có thể chấp nhận mạo hiểm ở những quyết định đầu tư phía sau.
Những gì chúng ta kỳ vọng như Ethereum sẽ được sử dụng cho những mục đích lớn lao có thể chưa sớm trở thành hiện thực. Dù Layer-2 rất thành công nhưng nhiều nhà đầu tư vẫn còn yêu quý Layer-1 và chỉ thích sử dụng Layer-1 cho mục đích đầu tư của mình. Đó sẽ là một động lực đảm bảo cho sự thành công và tăng giá của ETH trong chu trình này.