İzlemeyi veya dinlemeyi sevenlere ;
Okumayı sevenlere ;Doğada çevremize baktığımız zaman birçok farklı ve güzel geometrik şekiller görmekteyiz. Kare, dikdörtgen, üçgen gibi. Ancak bilim adamları bunlara bir yenisini daha ekledi. Adı da Scutoid.
Canlılar hücrelerden oluşmaktadır. Canlılardan olan hayvanların da organlarında da epitelyal hücreler bolca bulunurlar. Epitelyal hücreler deri ve damar gibi kısımlarda bolca bulunurlar. Ancak araştırmacılar daha sonra epitelyal hücrelerin sirke sineğinin tükürük bezlerinde ve embriyosunda da bulunduğunu fark etmişler. Biyoloji kitaplarında bu hücrelerin tipi “iki paralel yüze ve belirli sayıda paralel kenara sahip bir çeşit prizma ya da sütun” şeklinde tanımlanır.
Epitel hücreler embriyoda yer alan, derinin şekillenmesi ve organ ile kan damarlarının düzenlenmesini sağlayan yapı taşları olarak biliniyor. Bilim insanları, epitel hücreleri incelerken taşıdıkları görev ile bağlantılı olduğu anlaşılan geometrik bir şekil tespit etti. Scutoid’in, vücudun gelişimi sürecinde hücreleri son derece sıkı ve düzenli şekilde bir araya tutmaya yaradığı düşünülüyor. Embriyo geliştikçe dokular kıvrılıp bükülerek organlara dönüşmeye başlıyor. Bilim insanları bugüne kadar hücrelerin sütun şeklinde olması halinde bir arada sıkı sıkıya durabildiğini düşünüyordu. Bilgisayar modelleri ise çok daha karmaşık bir şeklin bu düzenden sorumlu olabileceğine işaret etti. İlk olarak bir bilgisayar modeli hem düz hem de kıvrımlı tabakalarda hangi hücre şekillerinin bir arada durabileceğini inceledi. Oluşan şekil, bir yüzünde altı, diğerinde beş kenarı bulunan, aynı zamanda uzun kenarlarından birinde tuhaf bir üçgenin yer aldığı geometri olarak belirdi:

Mikroskopi ve bilgisayar görüntülemesi ile yapılan incelemeler, meyve sineğinin tükürük bezi ve zebra balığı hücrelerinin hakikaten scutoid olduğunu gösterdi.
 | Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, scutoid hücreler kıvrımlı epital hücre tabakasında, hatta insanlarda bulunabilir. Araştırmada yer alan Sevilla Üniversitesi’nden biyolog Luis Escudero, bilgisayar modelleri yardım etmeyince scutoid’i alçıya döktüğünü ve bu sayede şekli anlayabildiğini söyledi. Şekli net bir şekilde görünce, adını da benzerliği sebebiyle böceklerin kalkansı pulunu temsil eden “scutellum”dan aldılar.
Bilim adamları yaptıkları araştırmalarda hücrelerin scutoid şeklini aldıklarında enerji kullanımını en aza ve stabiliteyi maksimuma çıkardıklarını görmüşler. Lehigh Üniversitesi araştırmacılarından Javier Buceta, bu tespit sayesinde yapay organ yapımında çalışan mühendislerin daha verimli model geliştirmelerine yardımcı olacağını ifade ediyor. |