Sanırım…
Bayram sohbetlerinin ana konusu ekonomi-döviz idi.
Nereye gitsem aynı soruya muhatap oldum:
– “Ne olacak bu ekonominin hali?”
– “Dolar-Euro daha yükselecek mi, düşecek mi?”
Pek yanıt verdim sayılmaz; bilinenleri sadece tekrarladım.
İnsanların döviz üzerinden para kazanma hırsından hoşlanmıyorum. Ve aslında kazandıklarını da sanmıyorum. Şöyle:
Davranışsal psikolojinin önde gelen teorisyeni Daniel Kahneman, 2002 Nobel Ekonomi Ödülü'nü aldı. Diyor ki, psikolojinin ekonomide kullanılmasını engelleyen uygulamasıdır. Bunu yaptığı deneyle ortaya çıkardı:
Deneklere yüzde 100 garantili 3 dolar veya yüzde 80 garantili 4 dolar kazanma opsiyonu sundu. Çoğunluk ilk seçeneği tercih etti. Halbuki basit bir çarpma işlemi ikinci opsiyonun getiri beklentisinin (3.2 dolar) birincisinden (3 dolar) yüksek olduğunu gösteriyor. Yani bu şunu gösteriyor:
İnsanlar günlük yaşamlarında beklenilen getirisi yüksek olmasına rağmen riski tercih etmiyor!
Şaşırtıcı değil… Ne demiş atalarımız: Aza kanaat etmeyen, çoğu hiç bulamaz! Bu kültürde yetişenler “döviz avcılığı” peşinde koşturuyor! Neyse. Meselem başka…
Bayram sürecinde kafamda başka sorularım vardı: Herkes dövizi merak ederken şu sorunun yanıtını bulmaya çalıştım:
– “Uluslararası para sisteminin geleceği ne olacak?”
Sahiden…
Denildiği gibi 2030 yılına kadar küresel ekonomi altüst mü olacak?
Acil Servis'te makinelere bağlı yaşamını sürdüren kağıt paraya dayalı iktisadi sistem ölecek mi? Üzerinde düşünmemiz şart…
KARŞILIĞI OLMAYAN PARA
Dünya parası aslında altın idi!
Floransa'da 14'üncü yüzyılda talep halinde altını geri vermek üzere -daha kullanışlı– kağıt banknotu devreye sokuldu.
Ama zamanla altın-kağıt ilişkisini ABD zora dayalı olarak yok etti. Şöyle:
II. Dünya Savaşı Avrupa ekonomisini ve altyapısı yerle bir etti. Savaştan kazançlı çıkan ABD, müttefiklerin kendi aralarındaki ticari ve mali ilişkileri düzenledi.
Üç kurum oraya çıkardı:
IMF, IBRD/Dünya Bankası ve GATT/Dünya Ticaret Örgütü.
Bu “şeytan üçgeni”nin birbirine bağlayan para sistemi gerekliydi: Bretton-Woods sistemi, yani, altın standardı sistemi. Savaştan çıkan müttefiklerin, kendi para birimlerini dış ticarette birbirlerine karşı bir engel olarak kullanmamaları için bütün üyelerin paraları altınla sabitlendi. Yani… Devletler, sahip oldukları altın rezervleri kadar banknot basmakla yükümlü oldu. Öyle ya…
Nakliyesi ve muhafazası riskli olan altını rezerv olarak tutmak yerine; altına sabitlenmiş doları rezerv olarak tutmak; dış ticareti onunla yapmak ve para transferlerini dolarla gerçekleştirmek çok daha kolay ve masrafsızdı. Dolar, dünyaya yayılmaya başladı.
Ancak…
II. Dünya Savaşı'ndan sonra ilk kez ödemeler dengesinde açık vermesi; Vietnam Savaşı'nın getirdiği ekonomik yük; enflasyonun artması ve bütçe açıkları gibi nedenler ile ABD bol bol dolar bastı. Fakat…
ABD'nin elini kolunu bağlayan bir engel vardı. Bretton-Woods.
Ne yaptı dersiniz:
Tarih: 15 Ağustos 1971.
Başkan Robert Nixon, ABD'nin bu sistemi terk ettiğini ve doların altına çevrilebilirliğine son verildiğini açıkladı! Hem de sistemdeki hiçbir üyeye haber vermeden!
ABD Hazine Bakanı John Connally gelen tepkilere o meşhur cevabı verdi: “Dolar bizim paramız ama sizin probleminiz!”
Artık dolar dünya parası idi. Uluslararası ticaretin yüzde 70'i dolarla yapılırken, merkez bankalarındaki rezervlerin yarısı dolardan oluştu.
IMF, dünyanın merkez bankası oldu…
CASUS HİKAYESİ
Avrupalılar kağıt para kullanmayıp metal paraları terazide tartarak kullanan Çinlileri çok komik buluyordu! Büyük yanılgı…
Diyorum ki:
Bu kağıt sisteminin sonuna gelindi!
Dünya kaç kez daha benzer finans krizleri yaşayacak? IMF-FED sürekli ellerindeki şok aletleriyle “kalbi” çalıştırmaya çabalıyor. Ama vücut tükenmiş halde; sistem çöküyor.
Son “silahları” bitcoin/kripto/elektronik para…
3 Ocak 2009'da hayata geçirilen bu karışık sistemi size anlatacak değilim.
Bu elektronik para sisteminin yaratıcıcı “Satoshi Nakamoto” adında biri. Gerçi ismini kimse bilmiyor. Kişi mi kişiler mi olduğu da bilinmiyor. Bir casusluk hikayesi gibi…
Bilinen: Bu dijital para sisteminin önce Rothschild ailesine önerildiği.
Bir iddiaya göre, Rothschild ailesi öneriyi reddetti.
Diğer iddiaya göre, sistemin arkasında Rothschild ailesi var!
Kağıt para sistemi yerine yeni arayışlar içindeler; bitişini görüyorlar çünkü.
Şimdiden yeni “kripto kapitalistler” ortaya çıkıyor. Bunlardan biri olan Peter Thiel, -Hırvatistan Sırbistan arasında kurulan minicik Liberland'ın resmi para birimini bitcoin yapmaya uğraşıyor!
Toparlarsam:
Dünya böylesine parasal krize sürüklenirken -ki AB bile bankalara devlet garantisini kaldırdı- kağıt paraya “tapınmanın” anlamı var mı?
Çok paranız varsa, hiçbir zaman ölmeyecek altın alın…
SONER YALÇIN
https://www.sozcu.com.tr/2018/yazarlar/soner-yalcin/para-oldu-2594910/
Latest news: 
. 
. 
. 
. 
. 
. 
Shop
Bidding Open
Topic: Para Öldü (Read 4737 times)